‘Borderline Times – Onaangepaste agressie’
Het derde criterium voor Borderline, onaangepaste agressie, is de focus van dit blog. Het bouwt voort op de eerdere blogs omtrent het boek van Dirk de Wachter, deze gingen in op de tijdsgeest en de impact daarvan op generaties. Het criterium ‘verlatingsangst’ en ‘instabiele en intense relaties’ kwamen toen al aan de orde. Dit derde criterium gaat in op inadequate, intense woede of moeite om kwaadheid te beheersen. De stelling is dat we leven in een tijd die doordrenkt is van onaangepaste agressieregulatie. En dat is overal te zien. Kijk naar de mondiale sociale en politieke ontwikkelingen als reactie op angst en machteloosheid en hoe dit ons wereldbeeld kleurt.
- Televisie- en computercultuur als voedingsbodem. De snelheid van de beelden via de televisie is de laatste decennia enorm toegenomen, maar ook het gehalte van zeer extreem, realiteitsgetrouw geweld. Eén soort geweld heeft daarbij de bovenhand: het geweld als tijdverdrijf, zinloos geweld. Daarnaast is er de agressiedreiging van games en het internet. De games die sommige mensen spelen zijn van een onwaarschijnlijke agressiviteit. De vanzelfsprekendheid waarmee met die thema’s wordt omgegaan is onthutsend. Agressie wordt normaal. De gewenning aan dat soort geweldaanschouwing wordt een enorme uitdaging in de toekomst.
- Van kattenkwaad tot hooliganisme als extreme uitingsvorm van zinloosheid. Zinloos geweld, of geweld als tijdverdrijf zoals we dat nu kennen is een relatief nieuw fenomeen. Verschijnselen als vandalisme en hooliganisme horen hierbij. Hooliganisme om je te amuseren, maakt deel uit van de vrijetijdsrealiteit. Er zijn zoveel jongeren die in perspectiefloze situaties verkeren, en geen uitzicht hebben op werk of een waardig leven. Dan vervelen ze zich en starten de dag met games, ontmoeten geestverwanten, slaan eens een bushokje in of beroven een bejaarde van zijn portemonnee. Zonder doel, tijdverdrijf dus.
- Machteloosheid als overheersend gevoel & geweld als paradoxaal antwoord. Wat is de reactie op zoveel onaangepast agressief gedrag? Mensen voelen zich steeds machtelozer ten aanzien van deze escalerende fenomenen. Dat brengt enerzijds een gevoel van berusting met zich mee, van apathie misschien zelfs, maar anderzijds zien we dat de antwoorden waarmee het beleid naar voren komt totaal de andere richting opgaan. Het geweld in de samenleving wordt namelijk steeds meer bestreden met geweld, steeds zichtbaarder geweld, steeds groteskere vormen van machtsontplooiing. Meer blauw op straat, nultolerantie, avondklok, kluiten militairen op grote stations, grootse controles bij Schiphol en ga zo maar door. En dat terwijl evenredig met de veiligheid ook de criminaliteit escaleert. Meer blauw daagt ook uit. Het gekke is dat we die paradox accepteren. Nog gekker is dat we door het uitbouwen van al die preventiestrategieën niet de controle terug in handen krijgen. Het is een illusie van controle wat men creëert. En dat werkt niet. Waar gaat dit eindigen? Wat zijn de gevolgen voor het gedrag van de menselijke soort als we elkaar openlijk zo wantrouwen?
- Het agressieve zoogdier, de mens. In oorsprong is agressie datgene wat wordt aangewend ter behoud van de soort, de familie, de groepsgenoten. Om in zijn basisbehoeften te voorzien hoeft de mens al een tijdlang niet meer de strijd aan te binden met tegenstanders die sterker zijn dan hemzelf. Strijd moet weer een positieve bijklank krijgen. Het dromen van een samenleving met een moeiteloze consensus is oorzaak van alle irritaties. Je moet uitgaan van dissensus en naar overleg streven, in plaats van te wantrouwen en te veroordelen. We moeten weer wat realistischer worden. Samenleven is moeilijk. Een conflictloze maatschappij bestaat niet.
